სარკე ერისთვის: რატომ ვიმსახურებთ იმას, რაც გვჭირს?
იმ ვნებათაღელვის ფონზე, რაც ჩემს პოსტს მოჰყვა, აშკარაა, რომ საზოგადოებრივი დისკუსია ჯანსაღი პოლემიკის ფორმატს დიდი ხანია გასცდა. ჩვენ ვხედავთ არა ჭეშმარიტების ძიებას, არამედ იმას, რასაც რომაელები ლაკონურად აღწერდნენ: „Panem et Circenses“ – პური და სანახაობა.
სამწუხაროდ, ჩვენი კოლექტიური ინტერესი უფრო მეტად „სანახაობისკენ“ იხრება – რაც გამოიხატება პოლიტიკოსთა რიტუალურ გასამართლებასა თუ კვარცხლბეკზე აყვანაში – და არა „პურისკენ“, ანუ იმ ფუნდამენტური ყოფითი გამოწვევების გადაჭრისკენ, რის წინაშეც რეალურად ვდგავართ.
ჩვენ ვირტუალურ ბარიკადებზე ვანთხევთ ენერგიას, ვხოცავთ ერთმანეთს კონკრეტული პიროვნების იქნება ეს ღარიბაშვილი, სააკაშვილი თუ ნებისმიერი სხვა – დასაცავად ან გასაკიცხად. ამ კოლექტიურ ისტერიაში კი გონებიდან გვრჩება ფუნდამენტური ჭეშმარიტება: პოლიტიკური ფიგურები ეფემერულნი არიან, ისინი მიდიან და მოდიან. პრობლემები კი, ჩვენი ყოფითი პრობლემები, რჩება. და ისინი იმიტომ რჩება, რომ ჩვენ, საზოგადოება, ჩვენივე პასიურობით ვკვებავთ მათ არსებობას.
დღეს მინდა, ჩვენი კოლექტიური ცნობიერება დავუბრუნო ერთ ფუნდამენტურ, თუმცა არასასიამოვნო ფილოსოფიურ თეზისს, რომელიც ფრანგმა მოაზროვნემ, ჟოზეფ დე მესტრიმ ჩამოაყალიბა: „ყოველი ერი იმსახურებს იმ მთავრობას, რომელიც მას ჰყავს“.
ეს არ არის ბრალდება. ეს არის დიაგნოზი.
მოდით, გულწრფელად ვუპასუხოთ საკუთარ თავს: დაასახელეთ ერთი დღე შევარდნაძის ეპოქიდან მოყოლებული, როცა ამ ქვეყანაში სისტემური კორუფცია არ ყოფილა. დაასახელეთ ერთი ხელისუფლება, რომელსაც საზოგადოების წინაშე რეალური, მუდმივი ანგარიშვალდებულების განცდა ჰქონდა. ვერ დაასახელებთ. და იცით, რატომ?
იმიტომ, რომ ხელისუფლება აბსტრაქტული ცნება არ არის. ის ჩვენივე სოციუმის ანარეკლია. ის იქცევა ზუსტად ისე, რის უფლებასაც ჩვენ ვაძლევთ. მას ყველაფერი „გასდის“ იმიტომ, რომ ჩვენი კოლექტიური ცნობიერება ინერტულობისა და სხვის იმედად ყოფნის ჭაობშია ჩაფლული.
ჩვენ შეგნებულად ვირგებთ პასიური დამკვირვებლის მანტიას, ვიჩენთ გაუგონარ დუმილს მაშინ, როცა სისტემურ უსამართლობაზეა საუბარი, და “ვიღვიძებთ” მხოლოდ მაშინ, როცა ერთმანეთის წინააღმდეგ ბრძოლის დრო დგება.
როდის შევიკრიბეთ ბოლოს კოლექტიურად და მოვთხოვეთ მმართველ ძალას (ნებისმიერს!) პასუხი იმაზე:
რატომ ღირს წამლები კატასტროფულად ძვირი და რატომ უწევთ ადამიანებს არჩევანის გაკეთება საკვებსა და სასიცოცხლო მედიკამენტს შორის?
რატომ აქვთ ჩვენს ღვაწლმოსილ მოხუცებს სამარცხვინო პენსია, რომელიც არსებობისთვის კი არა, დამამცირებელი გადარჩენისთვის თუ იკმარებს?
რატომ არ კმარა პატიოსანი შრომით აღებული ხელფასი ელემენტარული არსებობისთვის და რატომ უდრის ჩვენს ქვეყანაში სიღარიბე ხშირად სინდისს?
რატომ არის მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ჩაფლული საბანკო და მიკროსაფინანსო ვალების ჭაობში, საიდანაც თავის დაღწევის შანსი თითქმის არ არსებობს?
რატომ გარბის ქვეყნიდან ყოველი მეორე ახალგაზრდა, რატომ ხედავს ის საკუთარი პოტენციალის რეალიზებას მხოლოდ უცხო მიწაზე და რატომ იქცა ემიგრაცია ეროვნულ ტრაგედიად?
რატომ იცლება რეგიონები, რატომ კვდება სოფელი და რატომ გახდა თითქმის შეუძლებელი დედაქალაქს მიღმა თავის რჩენა?
რატომ არის განათლების სისტემა მუდმივი, წარუმატებელი ექსპერიმენტების პოლიგონი და რატომ ვერ ვაძლევთ ჩვენს შვილებს კონკურენტუნარიან მომავალს?
რატომ გახდა ელემენტარული საკვები პროდუქტები ფუფუნების საგანი და რატომ გვიწევს ევროპულზე მაღალი ფასების გადახდა გაცილებით დაბალი შემოსავლების ფონზე?
არა, ჩვენ ამისთვის არ ვიკრიბებით. ჩვენ ამისთვის არ ვერთიანდებით. გაცილებით იოლია, ვიპოვოთ ერთი „განტევების ვაცი“, მივაწეროთ მას ყველა არსებული და არარსებული ცოდვა და ამით დავიმშვიდოთ სინდისი. ან პირიქით – ვიპოვოთ „მესია“ და დაველოდოთ სასწაულს.
სანამ ჩვენ ერთმანეთის ლანძღვით ვართ დაკავებული ვიღაცის გამო, სისტემა – კორუფციული და არაეფექტური – აგრძელებს კომფორტულად არსებობას. ის იკვებება ჩვენი პოლარიზაციით. ჩვენი სიძულვილი მისი საწვავია.
ისტორია გვიჩვენებს, რომ რეალური ცვლილებები იწყება არა ლიდერების შეცვლით, არამედ მაშინ, როცა საზოგადოება იღვიძებს და სვამს სწორ კითხვებს. არა იმას, თუ „ვინ“ არის დამნაშავე, არამედ იმას, თუ „რა“ არის პრობლემა და „როგორ“ უნდა მოგვარდეს ის.
სანამ ჩვენ, როგორც ერი, არ გავაცნობიერებთ, რომ პრობლემა ცალკეულ პოლიტიკოსებში კი არა, ჩვენს კოლექტიურ პასიურობასა და სამოქალაქო პასუხისმგებლობის დეფიციტშია, მანამდე ვიქნებით ამ მოჯადოებულ წრეზე: იმედგაცრუება, ახალი მესიის ძიება, კერპის შექმნა და შემდეგ მისივე ჩაქოლვა.
ასე რომ, სანამ ერთმანეთს დახოცავთ და სხვის ცოდვებზე ისაუბრებთ, გირჩევთ, სარკეში ჩაიხედოთ. იქ დაინახავთ იმ მთავარ მიზეზს, რატომაც ვცხოვრობთ ასე.
ჩვენ ვართ უვარგისები, როგორც საზოგადოება. და ეს არის ყველაზე მძიმე სიმართლე.
ავტორი: ირაკლი ყიფიანი
Multimedia.ge-ს დამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორი.
ინტერნეტ რესურსი 2018 წლიდან ფუნქციონირებს